تپه حصار دامغان | یکی از کهن‌ترین مراکز استقرار انسانی در فلات ایران

تپه حصار دامغان از مهم‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی ایران و از منابع کلیدی برای شناخت تمدن‌های پیشاتاریخی فلات ایران به شمار می‌رود. این محوطه باستانی که در جنوب شهر دامغان قرار دارد، دارای لایه‌های استقراری متعددی است که قدمت آن‌ها به هزاره پنجم پیش از میلاد بازمی‌گردد.

بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده، تپه حصار شامل سه دوره اصلی استقراری (حصار I، حصار II و حصار III) است که هر یک نشان‌دهنده مرحله‌ای از تحول اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع انسانی در این منطقه هستند. یافته‌های باستان‌شناسی شامل سفال‌های منقوش، ابزارهای سنگی و فلزی، اشیای زینتی، مهرها و بقایای معماری خشتی است

سفال‌های به‌دست‌آمده از تپه حصار، از نظر فرم و نقش، ارتباط این محوطه را با سایر مراکز مهم تمدنی ایران و آسیای مرکزی نشان می‌دهد. این موضوع حاکی از آن است که تپه حصار تنها یک سکونتگاه محلی نبوده، بلکه نقشی مؤثر در شبکه تبادلات فرهنگی و تجاری منطقه‌ای ایفا می‌کرده است

از دیدگاه علمی، تپه حصار دامغان یکی از مهم‌ترین محوطه‌ها برای مطالعه گذار از جوامع روستایی به جوامع پیچیده‌تر شهری در ایران باستان محسوب می‌شود. این محوطه همچنان یکی از منابع اصلی پژوهش‌های باستان‌شناسی و تاریخ‌گذاری نسبی تمدن‌های پیش از تاریخ ایران است